معترضان به رتبه روزنامه ها از دولت چه می خواهند؟ - وبلاگ عینک سفارشی

به گزارش وبلاگ عینک سفارشی، طرح رتبه بندی روزنامه ها با رویکرد ارتقاءبخشی به کیفیت محتوایی چند سالی است که در معاونت مطبوعاتی پیگیری می گردد و همچون هر طرح دیگری، موافقان و مخالفانی دارند. در این میان هستند افرادی که با کلیت طرح موافق اند اما برای بهتر اجرایی شدنش پیشنهادهایی دارند. مسائل روزنامه ها در دوران کرونا و کمبود کاغذ، محرومیت روزنامه های خصوصی از امکانات روزنامه های دولتی، سرعت پیشرفت تکنولوژی، اکوسیستم های نو حوزه رسانه و اتصال بیش از حد حمایت های وزارت ارشاد به این رتبه بندی از جمله مهمترین مسائلی است که در جلسه تنو نظر در رتبه بندی روزنامه ها، از سوی معترضان مطرح شده است.

خبرنگار بخش رسانه وبلاگ عینک سفارشی با حضور در جلسه تتازه نظر در نتایج رتبه بندی روزنامه ها، که دوشنبه ـ چهارم بهمن ماه ـ در دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها برگزار گردید، گزارشی از عملکرد این جلسه و نظرات صاحبان رسانه ارائه داده است.

پس از اعلام نتایج اولیه رتبه بندی روزنامه ها در تاریخ 24 آذر ماه امسال، معاونت مطبوعاتی این امکان را فراهم کرد تا مدیران مسئولی که نسبت به امتیاز دریافتی اعتراض داشتند، درخواست خود را برای رسیدگی مجدد به شاخص های مورد اعتراض در نامه ای به اداره کل مطبوعات و خبرگزاری های داخلی ارسال نمایند.

این اداره کل با تجمیع اعتراضات و برنامه ریزی برای تشکیل هیات تتازه نظر، مطابق شیوه نامه رتبه بندی روزنامه ها اقدام کرد و به دنبال آن، جلسه مقدماتی هیات تتازه نظر در روز چهارشنبه 29 دی ماه در دفتر مدیرکل مطبوعات و خبرگزاری های داخلی برگزار و سپس جلسات هیات تتازهنظر در محل دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها نیز از شنبه، دوم بهمن ماه شروع شد.

بدین ترتیب مدیران مسوول روزنامه های معترض یا نماینده معرفی شده از طریق آن ها طبق نوبت مشخص شده در جلسات اعلامی حضور یافته و نسبت به طرح اعتراض خود به صورت مدلل و با ارائه سند، اقدام کردند.

بر اساس شیوه نامه رتبه بندی روزنامه ها، هیات تتازهنظر که اعضای آن با هیأت ارزیابی اولیه متفاوت است، به توضیح زیر است:

ـ مدیرکل مطبوعات و خبرگزاری های داخلی (به عنوان رییس)

ـ مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها (به عنوان دبیر)

ـ یکی از اعضای هیات مدیره انجمن روزنامه های غیردولتی به انتخاب هیات مدیره آن انجمن

ـ یکی از اعضای هیات مدیره شورای مرکزی خانه های مطبوعات به انتخاب آن شورا

ـ یک روزنامه نگار باسابقه به انتخاب انجمن پیشکسوتان مطبوعات

بعلاوه نماینده هیات ارزیابی (بدون حق رأی) و یک نفر منشی نیز در جلسات تتازه نظر حضور دارند.

اصغر نعمتی ـ مدیر مسوول روزنامه تجارت ـ سعید تقی پور ـ مدیر مسئول روزنامه دنیا اقتصادـ فرامرز یوسفی ـ سردبیر روزنامه تماشاگران امروز و محمدرضا محمد یوسفی ـ مدیر مسئول روزنامه جمهور، از جمله صاحبان روزنامه هایی بودند که جهت اعتراض به نتیجه اعلام شده درخصوص رتبه بندی روزنامه ها و شرکت در جلسه تتازه نظر، در روز دوشنبه ـ چهارم بهمن ماه ـ با اعضای هیات انتخاب ملاقات و گفت وگو کردند.

آنچه در ادامه می خوانید گفت وگوی خبرنگار وبلاگ عینک سفارشی با تنی چند از معترضان به نتایج این رتبه بندی و یکی از اعضای هیات انتخاب است:

شرایط اقتصادی را مد نظر قرار دهند

اصغر نعمتی ـ مدیر مسوول روزنامه تجارت ـ درباره طرح رتبه بندی روزنامه ها گفت: طرح رتبه بندی در نفس خود اتفاق خوبی است، زیرا باید معیاری برای ارزیابی رسانه های مکتوب وجود داشته باشد. اما درباره شاخص های این رتبه بندی مسائلی مطرح است. سرعت پیشرفت تکنولوژی، اکوسیستم های تازه حوزه رسانه و وجود رسانه های مجازی و از سویی دیگر مسائل معیشتی و اقتصادی که گریبانگیر روزنامه ها شده، باعث شده تا شاخص های ارزیابی برای رتبه بندی روزنامه ها، ملزم به تغییراتی شود. شاخص هایی که سه ـ چهار سال قبل تعریف شده احتیاج به بازنگری دارد و امروز جوابگوی ارزیابی رسانه های مکتوب نیست. یکی از این شاخص ها تیراژ است که به علت قیمت های سرسام آور کاغذ و چاپ، روزنامه ها دچار مشکل و کاهش تیراژ شده اند. بحث کرونا هم هست که باعث شده مردم از مراجعه به دکه های روزنامه فروشی پرهیز نمایند و حتی اشتراک روزنامه ها از ترس انتقال ویروس کاهش پیدا کند. همه اینها باعث شده غالب روزنامه ها نتوانند رتبه مناسب خود را کسب نمایند.

نعمتی یکی دیگر از مسائل ارزیابی روزنامه ها را تغییر اکوسیستم روزنامه ها و فعالیت مجازی آن ها دانست و گفت: بعضی از روزنامه ها شاید در فضای مجازی بازدید زیادی داشته باشند اما این ها در ارزیابی مورد توجه واقع نمی شود. این رتبه بندی می تواند عاملی برای بهبود کیفیت مطبوعات و ارتقاء سواد کارکنان رسانه باشد ولی مشروط به اینکه به روز شود و مطابق اکوسیستم رسانه ای امروز تنظیم شود. در حال حاضر این شاخص ها، شاخص هایی نیست که واقعیت رسانه های کشور را بازگو کند و اگر حیات و ممات روزنامه ها به این رتبه بندی وصل شود، بسیاری از روزنامه ها از گردونه فعالیت خارج می شوند.

این مدیر رسانه اضافه کرد: در طرح رتبه بندی نشریات، موضوع کرونا و گرانی کاغذ لحاظ نشده و من توقع دارم اعضای تتازه نظر هم شرایط اقتصادی را مد نظر قرار دهند. قیمت کاغذ زیاد است و مسوولان روزنامه ها در کوچه خیابان باید دنبال کاغذ بفرایند. غالبا روزنامه ها به چاپخانه ها بدهکارند و مجبور شدند اموال خودشان را بفروشد تا حقوق کارمندانشان را پرداخت نمایند.

این فعال رسانه ای بعلاوه لحاظ نشدن مسائلی که کرونا برای روزنامه ها به وجود آورده و نیز مسائل اقتصادی و گرانی کاغذ، در طرح رتبه بندی را از مسائل این رتبه بندی دانست. او اضافه کرد: یکی از چالش های عمده روزنامه های خصوصی، وجود روزنامه های عمومی و دولتی است که می توانند حقوق خوبی پرداخت نمایند و از رانت خودشان برای اخذ آگهی استفاده نمایند؛ در حالی که روزنامه های خصوصی بدون این امتیازات باید وارد این رقابت نابرابر شوند. وقتی می توانیم پویایی را در بخش خصوصی داشته باشیم که روزنامه های دولتی به عنوان رقیبان قَدَر بخش خصوصی در میدان نباشند و کار رسانه ای به بخش خصوصی واگذار شود که شعار دولت ها در دوره های مختلف هم بوده است. الان هر دستگاهی روزنامه ای دارد و رقابت بخش خصوصی با این ها، رقابت سختی است.

نعمتی، ارتقاء سواد رسانه ای مردم و مراجعه آن ها به اخبار رسانه های معتبر، حمایت دولت از رسانه ها و نیز کوشش خود رسانه ها برای بالا بردن کیفیت محتوایی و بهبود کیفیت ظاهری را عامل برگرداندن مرجعیت اخبار به روزنامه ها و بالا بردن تیراژ روزنامه ها دانست.

او درباره فرایند جلسه تتازه نظر نیز گفت: جلسه بیشتر جلسه همدلی بود و ما بیشتر مسائلمان را مطرح کردیم. مسائلی مثل دیر رسیدن مدارکی که باید از قبل ارسال می شد یا ناقص بودن آن ها هم در این جلسه آنالیز شد و ما مدارک را ارائه کردیم. امیداریم تیم رتبه بندی با اعمال نظر این موارد رتبه ها را بهبود دهند.

دولت احتیاجی به روزنامه ندارد

سعید تقی پور ـ مدیر مسوول روزنامه دنیا اقتصادـ نیز درباره طرح رتبه بندی رسانه ها گفت: از این طرح دفاع می کنم و خودم از بنیانگذارانش بوده ام اما اشکالی که وجود دارد و سبب نارضایتی بعضی شده، اتصال حمایت های وزارت ارشاد به این رتبه بندی است. این اتصال به نظرم مقدارش زیاد است. این ارتباط باعث شده هر کس رتبه اش پایین می آید، اندازه حمایت دریافتی اش کاهش یافته و در آگهی گرفتن هم دستش بسته شود و در موضاعات مختلف نمی تواند موضع بالایی داشته باشد. کاهش ارتباط رتبه بندی با حمایت وزارت ارشاد بخش زیادی از اعتراضات را کاهش می دهد.

تقی پور درباره تاثیر این طرح بر ایجاد فضای رقابتی میان رسانه ها و بالا رفتن کیفیت محتوای آن ها، چنین تشریح کرد: فلسفه طراحی این نظام رتبه بندی، بالا بردن کیفیت رسانه هاست. مهمترین شاخص هم کیفیت و محتوا است. این رتبه بندی یاری می نماید تا رسانه ها با هم رقابت نمایند. سنجیده شدن در یک نظام واحد، انگیزه رقابت ایجاد می نماید.

او در پاسخ به اینکه آیا خصوصی بودن و دولتی بودن روزنامه ها تاثیری در رتبه بندی دارد؟ گفت: در قواعد رتبه بندی چیزی درباره تفاوت دولتی و خصوصی نیست. روزنامه دولتی اگر فروش هم نرود می تواند با یاری بودجه، کیفیت خودش را بالا نگه دارد. عقیده ام این است که دولت احتیاجی به روزنامه ندارد. حاکمیت باید تریبونی برای حرف زدن داشته باشد اما نه به این تعداد. هر نهادی یک رسانه دارد؛ به نظرم خیلی از این ها غیرضروری است و باید متوقف شود.

او بعلاوه اظهار کرد که شرایطی که کرونا برای روزنامه ها رقم زده در قواعد رتبه بندی اعمال نشده اما می تواند در رفتار هیات ارزیابی متجلی شود و آن ها باید در تشخیص امتیازات سختگیری کمتری داشته باشند.

تقی پور اضافه کرد: جلسات تتازه نظر برای تصحیح خطای احتاقتصادی یا تشخیص ناقص هیات اولیه پیش بینی شده که باعث کاهش اعتراض ها خواهد شد؛ البته آنهایی که به اصل رتبه بندی معترض اند همچنان معترض خواهند بود. تا جایی که می دانم هیات تتازه نظر قرار است با مسامحه رفتار نموده و خواسته های معترضان تا جای ممکن تامین شود.

دولتی ها قدرتمند ترند

فرامرز یوسفی ـ جانشین صاحب امتیاز و مدیر مسوول روزنامه تماشاگران امروز ـ درباره جلسه تتازه نظر رتبه بندی روزنامه ها گفت: ما باید به صورت رندوم شماره هایی از روزنامه را برای هیات انتخاب ارسال می کردیم. اما شاخص هایی را در نظر گرفته بودند که ممکن است بعضی از آن ها در آن نمونه های ارسال شده نبوده باشد. یعنی هر روز در روزنامه انجام نمی شده است. بنابراین این به شانس روزنامه برمی شود که این آیتم ها چقدر در آن شماره های ارسال شده، رعایت شده است.

یوسفی درباره اینکه آیا تاثیر کرونا و گرانی کاغذ بر مطبوعات در رتبه بندی لحاظ شده است یا نه؟ گفت: بعید می دانم این مسائل لحاظ شده باشد. قطعا شیوع کرونا به روزنامه ها خیلی ضربه زد. یکسری از نیروها دورکار شدند، یکسری مبتلا شدند و نمی توانستند کار نمایند و این ها بر کیفیت روزنامه ها تاثیر داشته است. ان شاءالله در تتازه نظرشان این موضوعات لحاظ شود.

او درباره تفاوت روزنامه های دولتی و خصوصی نیز عنوان نمود: دولتی ها از حمایت هایی برخوردارند که قطعا روزنامه های خصوصی آن حمایت ها را ندارند. روزنامه های دولتی قدرت اجرایی و اقتصادی بیشتری دارند و این قطعا در رتبه بندی تاثیر دارد. روزنامه های خصوصی قطعا هم تراز با روزنامه های دولتی نیستند؛ دولتی ها قدرتمندترند.

یوسفی راه چاره بالا بردن تیراژ روزنامه ها را هم اینگونه عنوان نمود: باید فرهنگ سازی شود. باید سرانه مطالعه را بالا ببریم به نوعی که مردم را به مطبوعات برگردانیم. اگر وزارت ارشاد حمایت کند و با یاری همکاران راه چارهی پیدا کند، نتیجه خوبی می گیرند و می توانند مطبوعات را به جایی برسانند که اقبال عمومی برشود و سرانه مطالعه مطبوعاتمان را بتوانیم بالا ببریم.

احتیاج است این ارزیابی دوباره تکرار شود

محمدرضا محمدیوسفی ـ مدیر مسوول روزنامه جمهور ـ درباره جلسه تتازه نظر رتبه بندی روزنامه ها گفت: جلسه خوبی بود. دوستان با گرمی و صمیمیت با ما برخورد کردند. اما احتیاج است این ارزیابی دوباره تکرار شود زیرا رتبه بندی مربوط به دو سال پیش بوده است. با توجه به اینکه در دو سال گذشته شرایط روزنامه ها فرق نموده و تغییراتی اجرا شده، باید مجددا ارزیابی شود و یکسری شاخص ها به لحاظ کمی و کیفی تغییر کند.

یوسفی با بیان اینکه بحث گرانی کاغذ نکته بسیار مهمی است اما در آیتم های رتبه بندی نبود، اضافه کرد: گرانی کاغذ سبب می شود که خیلی از روزنامه ها نتوانند کاغذشان را تامین نمایند. اگر حمایت های دولتی و ارشاد نباشد خیلی از روزنامه ها تعطیل می شوند؛ این زنگ خطر است. انتظار من این است که به روزنامه های ضعیف تر یاری بیشتری شود. خصوصا در حوزه کاغذ انتظار دارم که خود دولت یا وزارت ارشاد ورود و کاغذ روزنامه ها را تامین نمایند. روزنامه های خصوصی واقعا شرایط بسیار سختی را با هزینه های موجود می گذرانند.

مدیر مسوول روزنامه جمهور با اشاره به اینکه قرار گرفتن روزنامه های خصوصی و دولتی در یک رده بندی برای ارزیابی اشکال دارد، بیان نمود: روزنامه های دولتی از امکانات دولتی بهره مند هستند و شرایط بهتری دارند. اما روزنامه های خصوصی در شرایط کرونایی با سختی خودشان را نگه می دارند. معتقدم روزنامه دولتی اصلا نباید باشد. باید رسانه های خصوصی تقویت شوند و به آنها یاری بیشتری شود. اگر همه دستگاه های دولتی از روزنامه های خصوصی حمایت نمایند، فضای نقد و اطلاع رسانی خوبی در جامعه شکل خواهد گرفت و مردم هم به رسانه ها اعتماد بیشتری می نمایند.

زیان هایی که کرونا به روزنامه ها زد

اما بهروز بهزادی ـ روزنامه نگار قدیمی و رییس شورای سیاست گذاری روزنامه اعتماد ـ که به عنوان یک روزنامه نگار باسابقه به انتخاب انجمن پیشکسوتان مطبوعات در هیات تتازه نظر حضور داشت، درباره مهم ترین فاکتور در رتبه بندی روزنامه ها، به وبلاگ عینک سفارشی گفت: مهمترین ویژگی یک رسانه تاثیرگذاری است. اگر روزنامه این تاثیرگذاری را در جامعه داشته باشد و بتواند جریان سازی کند این روزنامه وظیفه کامل خودش را انجام داده است. اگر رسانه این دو شاخص را داشته باشد روزنامه تیراژش بالا می رود و رسانه های دیجیتالی هم بازدید بیشتری دارند.

بهزادی درباره تاثیر کرونا بر روزنامه ها عنوان نمود: تیراژ نماینده تاثیرگذاری در جامعه است اما الان به ناچار این تیراژ پایین آمده و اخبار از داخل روزنامه کاغذی در فضای مجازی و سایت ها می چرخد و این کاری است که کرونا نموده است. الان کیوسک ها خالی شده اند و روزنامه ها در تعداد کم عرضه می شوند؛ این زیانی است که کرونا زده. زیان بزرگ کرونا همین است که فرهنگ خرید روزنامه که خودش از طریق اینترنت داشت کمتر می شد را رو به نابودی برد و مردم از ترس کرونا نمی رفتند روزنامه بخرند و تیراژ روزنامه ها کم شد.

بهزادی در پاسخ به این سوال که آیا بهره مندی روزنامه های دولتی از امتیازاتی که در اختیار روزنامه های خصوصی نیست، در رتبه بندی روزنامه ها لحاظ شده است یا خیر؟ چنین گفت: در این مورد یک نظر کارشناسی هست و یک نظر دولتی. اگر نظر کارشناسی من را می خواهید، به عقیده من روزنامه دولتی معنا و مفهوم ندارد و مملکت می تواند یک خبرگزاری ادشته باشد که ایرنا را داریم و رادیو و تلویزیون که دولتی هستند که البته اگر ما بتوانیم رادیو و تلویزیون خصوصی داشته باشیم فضای رسانه ای بهتر می تواند عمل کند. روزنامه های بخش خصوصی بهتر از روزنامه های دولتی عمل می نمایند. روزنامه های دولتی جز اینکه بودجه ای را از دولت می گیرند و می خواهند همان وظیفه بخش خصوصی را انجام دهند کار دیگری نمی نمایند. ما اگر می خواهیم در صنایع و تجارت روی بخش خصوصی تمرکز کنیم خب روزنامه هم به عنوان یک صنعت باید به بخش خصوصی میدان دهد. این نظر خصوصی و کارشناسی من و خیلی از دوستان است اما در رتبه بندی لحاظ نشد.

برای تماشای ویدئوی وبلاگ عینک سفارشی از این گزارش، اینجا را کلیک کنید.