غزل شماره 50 حافظ: به دام زلف تو دل مبتلای خویشتن است - وبلاگ عینک سفارشی

به گزارش وبلاگ عینک سفارشی، غزل شماره 50 حافظ نشان می دهد که شاعر پس از بازگشت از تبعید در آرزوی اعتنا و توجه مجدد شاه شجاع بوده و این غزل را به همین امید سروده است. اما در ابیات پایانی خویشتن را به صبر و بردباری در شرایط پیش آمده توصیه می نماید و ارباب زمانه را بی مروت می شمارد که نشان از بی اعتنایی ممدوح دارد.

وبلاگ عینک سفارشی | سرویس فرهنگ و هنر

به دام زلف تو دل مبتلای خویشتن است

بکش به غمزه که اینش سزای خویشتن است

گرت ز دست برآید مراد خاطر ما

به دست باش که خیری به جای خویشتن است

به جانت ای بت شیرین دهن که همچون شمع

شبان تیره مرادم فنای خویشتن است

چو رای عشق زدی با تو گفتم ای بلبل

مکن که آن گل خندان برای خویشتن است

به مشک چین و چگل نیست بوی گل محتاج

که نافه هاش ز بند قبای خویشتن است

مرو به خانه ارباب بی مروت دهر

که گنج عافیتت در سرای خویشتن است

بسوخت حافظ و در شرط عشقبازی او

هنوز بر سر عهد و وفای خویشتن است

〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰

تعبیر فال حافظ شما

شک و تردید را در خصوص کاری که پیش رو داری از دلت خارج کن که در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیست. چرا ناامید و دلسردی؟ تو می توانی با هوش و ذکاوت خودت از موقعیت هایی که بدست می آوری نهایت استفاده را کنی. پس بر خدا توکل کن و به عهد و وفای خویش پایبند باش.

〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰

شاهد فال:

غزل شماره 51 - لعل سیراب به خون تشنه لب یار من است

〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰

غزل شماره 50 حافظ با صدای علی موسوی گرمارودی

کد مولتی مدیا

دانلود

فیلم اصلی

معنی و تفسیر غزل شماره 50 حافظ

بیت اول

به دامِ زلفِ تو دل مبتلای خویشتن است

بکُش به غمزه که اینش سزای خویشتن است

دل خودش خود را گرفتار دام زلف تو نموده است. یعنی کسی دیگر سبب ابتلای او نشده است. پس حالا با غمزه ات او را هلاک کن که شایسته همین است. زیرا برای چه خود را به چنین مسئله ای گرفتار نموده که کسی نمی تواند خلاصش نماید. [مبتلای خویشتن = سبب ابتلای خود گشته / سزای خویشتن = یعنی سزاوارش است]

✦✦✦✦

بیت دوم

گرت ز دست برآید مرادِ خاطرِ ما

به دست باش که خیری به جای خویشتن است

اگر از دست تو برمی آید که مراد خاطر ما را برآوری، زود باش که این هم در جای خود یک عمل خیر است. یعنی مراد خاطر کسی را برآوردن در جای خود یک امر خیر است. [بدست باش = زود باش]

✦✦✦✦

بیت سوم

به جانت ای بتِ شیرین دهن که همچون شمع

شبانِ تیره مرادم فنای خویشتن است

ای زیباروی شیرین دهان، به جان تو سوگند که چون شمع آرزویم فنا و نیستی در شب های تیره است.

✦✦✦✦

بیت چهارم

چو رای عشق زدی با تو گفتم ای بلبل

مکن که آن گلِ خندان برای خویشتن است

خواجه خطاب به بلبل می فرماید: چون به فکر عشق افتادی و تدبیر عاشقی را ریختی، ای بلبل، سخنم و نصیحتم به تو این است که به فکر عشق مباش، زیرا آن گل خودرُو به سخن و نصیحت کس عمل نمی کند و خودرأی و خودپسند است و هرگز به فکر کسی تابع نمی گردد. پس با این وصف ای عندلیب دچار زحمت می شوی، بیا و از این خیال منصرف شو. [رأی = فکر / گل خودرُو = گلی را گویند که خود به خود روییده باشد یعنی در اثر تربیت و توجه کسی وجود پیدا ننموده]

✦✦✦✦

بیت پنجم

به مشکِ چین و چگل نیست بوی گل محتاج

که نافه هاش ز بندِ قبای خویشتن است

بوی لطیف و فرح بخش گل به مشک چین و چگل نیاز ندارد. زیرا بوی لطیف، چون مشک از خوبی قبای خویشتن است. یعنی از باغ خودش است حاصل کلام: این که هرکس که در فن خود کامل و ماهر باشد محتاج استغاثه از دیگران نمی گردد. مراد از قبا، خودِگل و منظور از بند آن، متصل و ممتزج بودن گل است. [نافه = غلاف مشک است / چگل = در ترکستان جایی را گویند که زیبایان زیاد دارد که جملگی بت پرست اند / چین = یک معنای آن پیچ و شکنی است در زلفان و گیسوان محبوب ها و گاهی گرهی است که در ابروانشان پیدا می گردد؛ و دیگر: شهری است در ترکستان که کاسه های چینی از آنجا می آید و زیبایان چینی ضرب المثل شده اند. چون همگی دارای صورت سفید و چشم و ابروی مشکی اند.]

✦✦✦✦

بیت ششم

مرو به خانه اربابِ بی مروّتِ دهر

که گنجِ عافیتت در سرای خویشتن است

به درِ خانه ثروتمند بی مروت جهان مرو؛ که گنج عافیت، در سرای خودت است. حاصل کلام: در خانه خود با توکل و قتاعت زندگی کردن خیلی بالاتر است از رفتن به در خانه ارباب بی مروت زمانه که قدر و ارزش شخص را نمی دانند.

✦✦✦✦

بیت هفتم

بسوخت حافظ و در شرطِ عشقبازی او

هنوز بر سرِ عهد و وفای خویشتن است

حافظ سوخت در حالیکه در شرط عشق و جانبازی هنوز هم نسبت به عهد و پیمان اولیه خود وفادار است. یعنی با این که در راه عشق و محبت جانانش محو شده، ولی باز هم به عهد خود وفادار است. از جان گذشت، ولی از جانان نگذشت.

منبع: توضیح سودی، انتشارات نگاه.