روزی که پهلوی از داشتن بحرین چشم پوشی کرد - وبلاگ عینک سفارشی

به گزارش وبلاگ عینک سفارشی، دقیقا 48 سال قبل بود؛ 23 مرداد 1350. محمدرضا پهلوی از حاکمیت ایران بر یکی از استراتژیک ترین مناطق جنوب خلیج فارس چشم پوشی کرد و به همین راحتی بخشی از خاک ایران از سرزمین مادری جدا شد.

به گزارش گروه رسانه های وبلاگ عینک سفارشی، دقیقا 48 سال قبل بود؛ 23 مرداد 1350. محمدرضا پهلوی از حاکمیت ایران بر یکی از استراتژیک ترین مناطق جنوب خلیج فارس چشم پوشی کرد و به همین راحتی بخشی از خاک ایران از سرزمین مادری جدا شد. بحرین در جنوب غرب خلیج فارس مدت ها در اشغال انگلیسی ها بود. در نهایت با رایزنی ها و معاملات پشت پرده ای که بین ایران، انگلیس و آمریکا برقرار بود، بحرین برای همواره از خاک ایران جدا شد. حالا 48 سال از آن روز می گذرد. چند مستندساز نسل سومی راه افتاده و تاریخ را شخم زده اند تا جدا کردن بحرین از ایران را روایت نمایند. حاصل این شخم زدن شده مستند آسوده بخواب کوروش! حرف اصلی علی فراهانی به عنوان کارگردان و مهدی مستوفی به عنوان تهیه نماینده این بود که پهلوی با این کار دست به یک خیانت تاریخی زد و ننگ جدایی بخشی از خاک ایران را برای همواره به پیشانی زد. به مناسبت سالروز این اتفاق غم انگیز سراغ تهیه نماینده این مستند رفتیم و با او درباره این اثر حرف زدیم؛ مستندی که هفته بعد قرار است رونمایی شود .

نظر مورخان راجع به مستندتان چیست؟

فیلم را در قالب اکران های خصوصی به مورخان مختلفی نشان داده ایم. دکتر موسی حقانی، یعقوب توکلی، سلیمی نمین و خسرو معتضد از کسانی بوده اند که پیروز به دیدن این مستند شده اند. بازخوردهایی که داشته ایم حول چند محور بوده. اولین محور به این بازمی شود که همه استادان متفق القول بودند که تاکنون به این موضوع پرداخته نشده و این موضوع کاملا مغفول است. از این جهت جدایی بحرین از ایران با یک غفلت رسانه ای روبرو شده است. نکته بعدی این بود که مسائلی که در مستند به آنها اشاره شده، همگی منطبق بر واقعیت و موضوعاتی است که در تاریخ رخ داده و اسناد آن هم موجود است. یعنی از نظر استناد تاریخی، موضوع خلاف تاریخ در مستند وجود ندارد. نکته مهمی که در خصوص مستند وجود دارد این است که روایت بخشی از مستند، خلاف روایت غالبی است که از پهلوی وجود دارد؛ مثلا شما می بینید یک جاهایی حتی از تصاویر و فیلم های تلویزیون دوران پهلوی هم استفاده نموده ایم. روایتی که بعضا حاوی تعاریف و تمجید هایی هم از محمدرضاشاه است. نیت ما این بود که این مساله را به نمایش بکشیم که پهلوی برای روایت قهرمانانه از شاه، تاریخ را هم به تحریف کشانده است. البته این را هم بگویم که این روایت در ادامه مستند زیر سوال می رود. با این حال همین مقدار هم قدری مورد انتقاد برخی چهره های انقلابی قرار گرفته که آن را صلاح نمی دانند. با این حال افرادی که دید رسانه ای بازتری داشته و به مردم نزدیک تر بودند از مستند تعریف کردند .

چه ملاحظاتی را رعایت کردید؟

ما درباره بحرینی حرف می زدیم که دچار اعتراضات مردمی بوده و حکومت آل خلیفه هم آن را سرکوب نموده و با جمهوری اسلامی هم روابط حسنه ای ندارد. از این جهت شیعیان بحرین هم خیلی موافق یادآوری این اتفاق تاریخی نبودند. دلیلش هم این بود که یادآوری این موضوع، مهر تاییدی می زد بر اتهام دستگاه آل خلیفه که شیعیان این کشور از نظر تشکیلاتی با ایران ارتباط دارند. ملاحظه دیگر هم این بود که ممکن است یک سری توهماتی برای برخی اعراب کشورهای حاشیه خلیج فارس پیش بیاورد که ایران برای بحرین برنامه ای دارد و میخواهد برای بازپس گیری آن اقدام کند. اینها ملاحظاتی بود که ما از روز اول با آن روبه رو بودیم. برای حل این قضیه همه کوشش ما این بود که شخصیت اصلی مستند شاه باشد. مخاطب مستند را مخاطب داخلی در نظر بگیریم و در خصوص پهلوی حرف بزنیم و خیلی به سمت شکاف و دعوای استعماری عرب و عجم نرویم؛ در خصوص مردم بحرین و شیعیان این کشور و این که تمایل دارند جزئی از ایران باشند حرفی نزنیم. هدف اصلی ما شاه بود. دوربین ما او را دنبال می نماید از ابتدای حکومتش که شهریور 1320 بود تا پایان. روی همین حساب هم بعد از حدود یک ربع، وارد موضوع بحرین می شود. در کنار بحرین، موضوعات دیگری مانند لشکرکشی شاه به ویتنام و عمان را هم آنالیز نموده ایم. البته کوشش داشتیم این موارد را در ارتباط با بحرین به تصویر بکشیم. با این حال شخصیت اصلی ما شاه است.

خودتان در طول مرحله تحقیق به چه رسیدید؟

واگذاری بحرین قطعا خیانت بود. با این حال راه حلی که داده ایم و قائل به آن هستیم این بود که بحرین قبل از جدایی این طور نبوده که کاملا در اختیار حکومت ایران باشد. اولین قراردادی که باعث شد استعمار انگلیس به این موضوع ورود کند مربوط به زمان قاجار است. با این حال تا پایانی حکومت قاجار و رضاخان هم همواره محل مناقشه بود ولی مثل سایر بخش های خاک ایران نبود. کاری که شاه می توانست با این موضوع بکند این بود که کاری به این موضوع نداشته باشد تا بتواند در زمان و وقت مناسب سراغ احقاق حق ارضی ایران برود؛ شبیه این مورد هم در جاهای دیگر جهان رخ داده است مثل آرژانتین یا آلمان شرقی و غربی. این را مورخین هم تایید نموده اند. در خصوص آلمان شرقی و غربی عین این رخ داد ولی آلمان دو تکه نشد. پیشنهاد مستند ما به شاه این است که نباید زیر بار معامله با انگلیس و آمریکا و واگذاری آن می رفت.

تصاویر بکر تاریخی خوبی هم در مستند استفاده نموده اید! درباره دسترسی به این تصاویر بگویید !

یکی از نقاط قوت کار ما آرشیو آن است. بخشی از کار را به وسیله صداوسیما و شبکه افق و آرشیو مرکزی تامین کردیم.

بخشی دیگر هم مربوط به مستندهای بکر خارجی است که در ایران پخش نشده و موضوع شان در خصوص شاه و بحرین و جنگ جهانی بود. تصاویری در این مستندها بود که تا حالا دیده نشده بود. از اینها هم استفاده زیادی کردیم .

امروز سالروز جدایی بحرین از ایران است و مردم باید این موضوع را خوب بدانند تا یک مقداری از ژست هایی که سلطنت طلب ها در خصوص ملی گرایی و دفاع از وطن دارند، از مد بیفتد. هفته قبل رضا پهلوی توییت زده و درباره حقوق ایران در دریای خزر اظهار نگرانی نموده بود. در این فضا باید بیشتر کار کنیم و بیشتر حرف بزنیم. فقط قاجار حکومت بی کفایت نبوده است. وظیفه رسانه هاست که روی این موضوع مانور بدهند

منبع:جام جم

،

بازگشت به صفحه رسانهها